ဗီတာမင္မ်ား အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ အျဖာျဖာ(၃)

ဗီတာမင္စီ
Ascorbic acid လို႕ေခၚတဲ ့ဗီတာမင္စီကုိ ကာဗြန္၆လံုး၊ ဟိုက္ျဒိဳဂ်င္ ၈လံုးႏွင့္ ေအာက္စီဂ်င္ ၆လံုးတို႕ျဖင့္ ေပါင္းစပ္ ဖြဲ႕စည္းထားပါတယ္။ ကာဗြန္ ၆လံုးရွိတဲ့အတြက္ ဗီတာမင္စီကုိ hexuronic acid ဟူ၍ ေခၚဆိုခဲ့ပါေသးတယ္။ ဗီတာမင္စီခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ေရစီးကမ္းျပိဳျဖစ္ပြါးမႈဟာ ၁၇ရာစုမွ ၁၉ရာစုႏွစ္အတြင္း ကမၻာႏွင့္အ၀ွမ္း ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ပင္လယ္ျပင္တြင္ လေပါင္းမ်ားစြာၾကာေအာင္ ရြက္လႊင့္ခရီးသြားေနတဲ့ သေဘာၤသားေတြမွာ အျဖစ္မ်ားခဲ့ပါတယ္။
ဗီတာမင္စီဟာ ေရမွာ ေပ်ာ္၀င္တဲ ့ဗီတာမင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕ ဗီတာမင္အီးႏွင့္မတူဘဲ ဗီတာမင္စီရဲ႕ ဓါတ္တိုးဆန္႕က်င္သတၱိကုိ ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ေရရွိတဲ့ အစိတ္အပုိင္းေတြမွာပဲ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီ ဓါတ္တုိးဆန္႕က်င္ေစတဲ ့ဂုဏ္သတၱိဟာ ဆဲလ္အတြင္းမွာရွိတဲ ့ DNA ပ်က္စီးမႈကုိ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕ ဗီတာမင္စီဟာ ကင္ဆာျဖစ္ပါြးမႈကို ေလ်ာ့နည္းေစပါတယ္။ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ ဗီတာမင္စီဟာ အစာေရမ်ိဳျပြန္ကင္ဆာ၊ အစာအိမ္ကင္ဆာနဲ႕ အဆုတ္ကင္ဆာေတြ မျဖစ္ပြါးေအာင္ တားဆီးေပးႏိုင္ပါတယ္။ အကင္ေတြ၊ မီးခိုးၾကပ္တိုက္ထားတဲ ့အစားအစာေတြဟာ အစာအိမ္ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ nitrosamine ဓါတ္ေတြ ျဖစ္ေပၚေစႏုိင္ပါတယ္။ ဗီတာမင္စီဟာ nitrosamine ျဖစ္ေပၚမႈကုိ ေလ်ာ့နည္းေစပါတယ္။



ဗီတာမင္စီခ်ိဳ႕တဲ့ ျခင္းဟာ ေရစီးကမ္းျပိဳျဖစ္ေစႏုိင္တယ္ဆိုတာကို သိရွိျပီးျဖစ္ၾကပါတယ္။ ေရစီးကမ္းျပိဳျဖစ္ျပီဆိုရင္ သြားဖံုးဟာ အလိုလိုေနရင္း ေသြးယိုလာမယ္၊ သြားတိုက္တဲ့အခါ ေသြးထြက္လာမယ္ အစရွိတာေတြ ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ပါတယ္။ ေရစီးကမ္းျပိဳျဖစ္ပြါးရတဲ ့အဓိက အခ်က္ ၂ခ်က္ရွိပါတယ္။ ပထမတစ္ခ်က္က ေသြးေၾကာထဲမွာရွိတဲ့ ဆဲလ္ေတြဟာ တစ္ခုနဲ႕ တစ္ခု ေကာင္းမြန္စြာ ထိကပ္တြယ္ဆက္မေနလို႕ျဖစ္ျပီး ဒုတိယတစ္ခ်က္ကေတာ့ ေသြးေၾကာနံရံေတြမွာ ကုိလက္ဂ်င္(collagen)လို႕ေခၚတဲ့ ပရိုတင္းတစ္မ်ိဳး လံုလံုေလာက္ေလာက္ မရွိလို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္စီဟာ ကိုလက္ဂ်င္ ျဖစ္ေပၚမႈကုိ အားေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕လည္း ထိခိုက္ဒဏ္ရာ အနာတရ ျဖစ္ပါြးပါက ဗီတာမင္စီ လံုလံုေလာက္ေလာက္စားေပးမယ္ဆိုရင္ အနာက်က္ျမန္ေစတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဗီတာမင္စီျဖည့္စြက္စာမ်ားကုိ ပံုမွန္စားသံုးေပးပါက ႏွလံုးေရာဂါ ျဖစ္ပြါးမႈကုိ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ဗီတာမင္စီဟာ ေသြးေၾကာမ်ားကုိ ေကာင္းမြန္ေစတဲ့အတြက္ ႏွလံုးေရာဂါတင္မကပါဘူး၊ ေသြးခဲျခင္းေၾကာင့္ ေလသင္တုန္းျဖတ္တာေတြ၊ ေသြးေၾကာေပါက္ထြက္ျခင္းေၾကာင့္ ေလသင္တုန္းျဖတ္တာေတြအတြက္ပါ အေထာက္အကူ ျပဳပါတယ္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံနဲ႕ ဖင္လန္ႏိုင္ငံမွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသနျပဳခ်က္ေတြအရဆိုရင္ ေသြးထဲမွာ ဗီတာမင္စီ ပမာဏ ပံုမွန္ရွိတဲ့သူေတြမွာ ေလျဖတ္ျခင္းကို ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ေလ်ာ့က်ေစႏုိင္တယ္လို႕ ဆိုထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လို႕လည္း ဗီတာမင္စီတစ္ခုတည္း ပံုမွန္စားသံုးေပးတာနဲ႕ ေလသင္တုန္းမျဖတ္ေစႏိုင္ဘူးလို႕ေတာ့ အျပည့္အ၀ ဆိုမထားပါဘူး။ ဗီတာမင္စီဟာ အတိုင္းအတာ တစ္ခုထိ ကာကြယ္တားဆီးေပးႏုိင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
တင္ပဆံုရိုးက်ိဳးျခင္းဟာ ေသြးဆံုးျပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ပြါးေလ့ရွိတဲ ့ေရာဂါတစ္ခုပါ။ ေလ့လာခ်က္ေတြအရ ဗီတာမင္စီခ်ိဳ႕တဲ့မယ္ဆိုရင္ တင္ပဆံုရိုးက်ိဳးဖို႕အတြက္ သံုးဆခန္႕ ပုိမ်ားတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ ့အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အျဖစ္မ်ားေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြအေနနဲ႕ ေသြးဆံုးျပီးေနာက္ပုိင္းကာလေတြမွာ ဗီတာမင္စီ မခ်ိဳ႕တဲ့ေအာင္ ဂရုျပဳသင့္လွပါတယ္။ ေဆးလိပ္ ေသာက္တတ္သူမ်ားမွာဆိုရင္ေတာ့ ဗီတာမင္စီ လိုအပ္ခ်က္ ပုိမ်ားေနမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သာမန္လူမ်ားထက္ ဗီတာမင္စီကို ပိုမိုစားသံုးေပးဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။
တစ္ေန႕တာ ဗီတာမင္စီ လိုအပ္ခ်က္ဟာဆိုရင္ အမ်ိဳးသားေတြမွာ ၉၀ မီလီဂရမ္ျဖစ္ျပီး အမ်ိဳးသမီးေတြမွာေတာ့ ၇၅ မီလီဂရမ္ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အထက္က ေျပာခဲ့သလို ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြမွာ သာမက၊ ကိုယ္၀န္သည္ေတြ၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရသူေတြ၊ ေရာဂါျဖစ္ပြါးေနသူေတြနဲ႕ ပံုမွန္ ေက်ာက္ကပ္သန္႕စင္ေနရသူေတြမွာ ဗီတာမင္စီ ပိုမိုလိုအပ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္စီပမာဏ လိုအပ္တာထက္ အနည္းငယ္ ပိုမိုစားသံုးမိမယ္ဆိုရင္လည္း ေဘးဥပါဒ္မျဖစ္ေစႏုိင္ဘူးဆိုေပမယ့္ တစ္ေန႕လွ်င္ ၁၀၀၀ မီလီဂရမ္ထက္ေတာ့ ပိုမစားသံုးသင့္ပါဘူး။ ဗီတာမင္စီ ၁၀၀၀ မီလီဂရမ္ပမာဏကုိ တၾကိမ္တည္း စားသံုးေပမယ့္လည္း ခႏၶာကုိယ္က အဲဒီပမာဏ အကုန္လံုးကုိ မစုပ္ယူႏုိင္ပါဘူး။ တ၀က္ပဲ စုပ္ယူႏုိင္ျပီး က်န္တဲ ့တ၀က္ကိုေတာ့ ဆီးထဲကေန စြန္႕ပစ္လိုက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။  ဗီတာမင္စီ ၁၀၀ မီလီဂရမ္ ေအာက္ကုိသာ  ခႏၶာကုိယ္က ရာႏႈန္းျပည့္ အျပည့္အ၀သံုးစြဲႏုိင္ပါတယ္။ ဗီတာမင္စီ ေဆး၀ါး၂ ဂရမ္မွ်ကို တၾကိမ္တည္းေသာက္သံုးလိုက္မယ္ဆိုရင္ ဗိုက္နာမယ္၊ ပ်ိဳ႕လာမယ္၊ ၀မ္းေလွ်ာမယ္ အစရွိတဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ ခံစားရႏိုင္ပါတယ္။ ဗီတာမင္စီ ပမာဏမ်ားမ်ားကို ေရရွည္စြဲေသာက္သံုးေနမယ္ဆိုရင္ ေက်ာက္ကပ္မွာ ေက်ာက္တည္ဖို႕ အတြက္ အခြင့္အလမ္းမ်ားတယ္လို႕ ဆိုထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္မွာ ေက်ာက္တည္ဖူးသူေတြအေနနဲ႕ ဗီတာမင္စီ ေဆး၀ါးမ်ား အလြန္အကၽြံ မစားမိဖို႕ သတိျပဳသင့္လွပါတယ္။
ဗီတာမင္စီ ၾကြယ္၀တဲ ့အစားအစာေတြကေတာ့ အဓိကအားျဖင့္ အရသာခ်ဥ္တဲ ့အသီးအႏွံေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘရိုကုိလီ၊ ကြမ္းသီးလံုးေဂၚဖီထုပ္၊ ကုိက္လန္ အစရွိတဲ ့အရြက္အစိမ္းရင့္ေရာင္ရွိ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြမွာလည္း ဗီတာမင္စီ ၾကြယ္၀ပါတယ္။ ဗီတာမင္စီ မပါ၀င္တဲ ့ အသီးအႏွံဆိုလို႕ ခပ္ရွားရွားပါပဲ။ တစ္ခုသတိထားရမွာကေတာ့ ဗီတာမင္စီဟာ အပူေၾကာက္တဲ ့ဗီတာမင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မီးဖိုေပၚမွာ အခ်ိန္ၾကာၾကာ ခ်က္ေလ၊ ဗီတာမင္စီ ပမာဏ မ်ားမ်ားဆံုးရံႈးေလ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြကုိ ႏြမ္းဖတ္ေနေအာင္ မေၾကာ္ေလွာ္ မခ်က္ျပဳတ္သင့္ပါဘူး။ အသီးအရြက္ေတြမွာသာမက အသား၊ အသည္းေတြမွာလည္း ဗီတာမင္စီ အနည္းငယ္ ပါ၀င္ပါတယ္။
ဗီတာမင္စီ အလြန္အမင္း ခ်ိဳ႕တဲ ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သြားဖံုးပ်က္စီးတာ၊ သြားေတြကၽြတ္တာ၊ ပါးစပ္အနာျဖစ္တာ၊ ေသြးအန္တာ ေသြး၀မ္းသြားတာေတြ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ပါတယ္။ ဆံခ်ည္မွ်င္ေသြးေၾကာေလးေတြ ေပါက္ထြက္ျပီးေတာ့ ခႏၶာကုိယ္အႏွံ႕မွာ အနီစက္ေလးေတြလည္း ေပၚေပါက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဗီတာမင္ဘီအုပ္စုမ်ား
Vitamin B1

၁၉၂၆ ခုႏွစ္အတြင္းမွာပဲ သိပၸံပညာရွင္ေတြဟာ ဗီတာမင္ ဘီ၀မ္းကုိ အတိအလင္း ေတြ႕ရွိေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဗီတာမင္ ဘီ၀မ္းခ်ိဳ႕တဲ့မယ္ဆိုရင္ ဘယ္ရီဘယ္ရီ(beriberi)လို႕ေခၚတဲ့ အာရံုေၾကာေတြ အားနည္းတဲ ့ေရာဂါျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဘယ္ရီဘယ္ရီဆိုတဲ ့စကားလံုးက သီဟိုဠ္ဘာသာစကားအရ “မလုပ္ႏုိင္ျခင္း၊ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ျခင္း”လို႕ အနက္သေဘာ ေဆာင္တယ္လို႕လည္း ဆိုၾကပါတယ္။
အမွန္တကယ္လည္း ဗီတာမင္ ဘီ၀မ္း ခ်ိဳ႕တဲ ့သူေတြမွာ ေျခလက္ေတြ ေလးလံထုိင္းမိႈင္းလာမယ္၊ မွတ္ဥာဏ္မ်ား ခ်ိဳ႕ယြင္းလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ ဘီ၀မ္းခ်ိဳ႕တဲ့ျပီး ရက္သတၱပတ္ အနည္းငယ္အတြင္းမွာပဲ လကၡဏာေတြ ခံစားလာရႏိုင္ပါတယ္။ အစာလမ္းေၾကာင္းဟာလည္း ပံုမွန္တာ၀န္မထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ အစာမေၾကတာ၊ အန္တာ၊ ၀မ္းေလွ်ာတာေတြ ျဖစ္လာပါမယ္။ ေျခေထာက္ေတြ ထံုက်င္လာျပီး ေဆာင့္ေၾကာင့္ ထုိင္ရာကေန ရုတ္တရက္ ထလိုက္တဲ့အခါမ်ိဳးမွာ အလြယ္တကူ မတ္တပ္ထလို႕ မရတာမ်ိဳးေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။
ႏို႕တိုက္မိခင္ေတြမွာလည္း ဗီတာမင္ဘီ၀မ္းၾကြယ္၀တဲ ့အစားအစာေတြ လံုေလာက္ေအာင္ မစားေပးဘူးဆိုရင္ ကေလးငယ္မွာ ဘီ၀မ္းခ်ိဳ႕တဲ့ လာမွာ မလြဲဧကန္ပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ အသက္ ႏွစ္လမွ သံုးလအရြယ္ ကေလးငယ္ေတြမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ဟာ ဂဏာမျငိမ္ျဖစ္လာမယ္၊ ငိုလိုက္တဲ့အခါ အသံက စူးစူး၀ါး၀ါးျဖစ္လာျပီး ခပ္ၾကမ္းၾကမ္း ျဖစ္ေနပါမယ္။ ေနာက္ဆံုးပိတ္အေနနဲ႕ ကေလးဟာ အသံလံုး၀မထြက္ေတာ့တဲ ့ အဆင့္ထိ ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ပါတယ္။ အဓိကဇစ္ျမစ္ကေတာ့ အာရံုေၾကာမ်ား ေကာင္းမြန္စြာ အလုပ္မလုပ္ေတာ့လို႕ပါပဲ။
ဗီတာမင္ ဘီ၀မ္းဟာ အာရံုေၾကာမ်ားအၾကား အခ်က္အလက္သယ္ပို႕တဲ ့ေနရာမွာ ပါ၀င္ကူညီေပးပါတယ္။ ဒ့ါအျပင္ ဘီ၀မ္းခ်ိဳ႕တဲ့မယ္ဆိုရင္ ႏွလံုးၾကီးလာမယ္၊ ႏွလံုးခုန္ျမန္လာမယ္၊ အာရံုေၾကာေတြ ေရာင္ယမ္းျပီး ေျခေထာက္ေတြ ေဖာေယာင္လာမယ္၊ အခ်ိန္မွီ ထိေရာက္တဲ ့ကုသမႈ မရဘူးဆိုရင္ ႏွလံုး အလုပ္မလုပ္ေတာ့ဘဲ အသက္ေသဆံုးတဲ့အထိပါ ဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕ ဘီ၀မ္းမခ်ိဳ႕တဲ့ဖို႕ အထူးသတိျပဳသင့္လွပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အရက္သမားေတြမွာ ဘီ၀မ္းခ်ိဳ႕တဲ့တဲ ့လကၡဏာေတြ မၾကာခဏ ေတြ႕ရွိရတတ္ပါတယ္။
အထူးတလည္ ျဖဴေဖြးေနေအာင္ ဖြတ္ထားတဲ့ ဆန္ေတြကိုပဲ စားမယ္ဆိုရင္လည္း လံုေလာက္တဲ့ ဘီ၀မ္းပမာဏ မရရွိႏိုင္ပါဘူး။ ဆန္ေရေစးတဲ့အခါ လက္နဲ ့နာနာပြတ္ေဆးရင္လည္း ဘီ၀မ္းေတြ ဆံုးရံႈးႏုိင္ပါတယ္။ ထမင္းေရခန္း မခ်က္ဘဲ ထမင္းရည္ေတြ သြန္ပစ္လိုက္မယ္ဆိုရင္လည္း ထမင္းရည္ထဲမွာ ဘီ၀မ္းေတြ ပါ၀င္ ဆံုးရံႈးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဘီ၀မ္းၾကြယ္၀တဲ ့အစားအစာေတြကေတာ့ ဆန္လံုးညိဳ၊ဂ်ံဳ၊ႏွံစားေျပာင္း၊ ေပါင္မုန္႕၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြနဲ႕ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၾကက္ဥအႏွစ္နဲ႕ ၀က္သားဟာလည္း ဘီ၀မ္းပမာဏ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားပါ၀င္တဲ ့ အစားအစာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
သာမန္လူတစ္ေယာက္အတြက္ တစ္ေန႕တာ ဘီ၀မ္းလိုအပ္ခ်က္က ၁.၅ မီလီဂရမ္လို႕ ဆိုထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တစ္ေန႕တာ စားသံုးတဲ ့ ကယ္လိုရီ ပမာဏေပၚလည္း မူတည္ပါတယ္။ ကယ္လိုရီ မ်ားမ်ားစားေလ ဘီ၀မ္း လိုအပ္ခ်က္ ပိုမ်ားေလ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘီ၀မ္းပမာဏ အမ်ားအျပားစားသံုးမိေပမယ့္လည္း အႏၲရယ္ မရွိႏိုင္ပါဘူး။ တစ္ေန႕ကုိ ဘီ၀မ္းပမာဏ ၅၀၀ မီလီဂရမ္မွ် စားသံုးရင္ေတာင္မွ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး မရွိႏုိင္ပါဘူးလို႕ ဆိုထားပါတယ္။
အခ်ိဳ႕အစားအစာေတြဟာ ခႏၶာကုိယ္ရွိ ဘီ၀မ္းပမာဏကို ေလ်ာ့နည္းေစႏုိင္ပါတယ္။ ေရခ်ိဳငါးေတြ၊ ခရု၊ ပုဇြန္ထုပ္နဲ႕ ပင္လယ္ငါးတခ်ိဳ႕မွာ ပါ၀င္တဲ့ thiaminase ဆိုတဲ့ အင္ဇိုင္းတစ္မ်ိဳးဟာ ဘီ၀မ္းေတြကုိ ေခ်ဖ်က္ ပ်က္စီးေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒ့ါအျပင္ ေကာ္ဖီ လက္ဖက္ရည္ေတြ အလြန္အကၽြံေသာက္သံုးမယ္ဆိုရင္လည္း ေသြးထဲရွိ ဘီ၀မ္းပမာဏ ေလ်ာ့နည္းသြားေစႏုိင္တယ္ဆိုတာကုိ သတိျပဳသင့္လွပါတယ္။

Vitamin B2

          အခ်ိဳ႕လူေတြမွာ ႏႈတ္ခမ္းေထာင့္ေလးေတြ ကြဲေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒါကုိ က်ီးကန္းပါးစပ္နာလို႕ ေခၚပါတယ္။ ဒါဟာ ဗီတာမင္ဘီတူး ခ်ိဳ႕တဲ့လို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ribitol လို႕ေခၚတဲ့ သၾကားတစ္မ်ိဳးပါ၀င္တဲ့အတြက္ ဗီတာမင္ဘီတူးကို riboflavin လို႕သမုတ္ေခၚဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။
            ဗီတာမင္ဘီတူး ခ်ိဳ႕တဲ့ရင္ က်ီးကန္းပါးစပ္နာ ျဖစ္ရံုသာမက အေရျပားနဲ႕ မ်က္လံုး ပူေလာင္သလို ခံစားရတာေတြ၊ ေခါင္းကိုက္တာ၊ သတိေမ့လြယ္တာ၊ ေသြးအားနည္းတာေတြ အစရွိတာေတြ ခံစားရတတ္ပါတယ္။ သာမန္အားျဖင့္ေတာ့ ဗီတာမင္ဘီတူး ခ်ိဳ႕တဲ ့တာကို ေတြ႕ရခဲပါတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ ့ဗီတာမင္ဘီတူးဟာ အစားအစာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ပါ၀င္ေနလို႕ပါပဲ။ ႏြားႏို႕နဲ ့အျခားႏို႕ထြက္ပစၥည္းေတြ၊ ေပါင္မုန္႕၊ ဂ်ံဳ၊ ၾကက္ဥ၊ အသားငါး၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္နဲ႕ ပဲေတာင့္ရွည္ အမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ ဗီတာမင္ ဘီတူး ၾကြယ္၀စြာပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခုသတိျပဳရမွာကေတာ့ ဗီတာမင္ဘီတူးဟာ အလင္းေရာင္ အထိမခံႏိုင္တဲ ့ဗီတာမင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ ႏြားႏို႕ ကဲ့သို႕ေသာ  အရာေတြကို ခြက္ထဲေသခ်ာဖံုးအုပ္ ထည့္ထားျပီး အလင္းေရာင္မရွိတဲ့ ေနရာမွာ စနစ္တက်သိမ္းဆည္းထားမွသာ ဗီတာမင္ဘီတူးဓါတ္မ်ား မပ်က္စီးဘဲ ရွိေနႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။
            ဗီတာမင္ဘီတူးကုိ အစာလမ္းေၾကာင္းကေန အကန္႕အသတ္နဲ႕သာ စုပ္ယူတဲ့အတြက္ ခႏၶာကုိယ္မွာ ဘီတူးပမာဏ ပိုလွ်ံျပီး ေဘးဥပဒ္ ျဖစ္ေစတာမ်ိဳး မရွိႏိုင္ပါဘူး။ တစ္ေန႕တာ ဘီတူးလိုအပ္ခ်က္ပမာဏကေတာ့ ၁.၈ မီလီဂရမ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
Vitamin B3

            ဗီတာမင္ဘီသရီးကုိ ႏိုင္ရာစင္(niacin) သို႕မဟုတ္ နစ္ကုိတင္းနစ္အက္ဆစ္(nicotinic acid) လို႕လည္း ေခၚေ၀ၚႏိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ရာစင္ဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ့မယ္ဆိုရင္ ပီလာဂယာ (Pellagra) လို႕ေခၚတဲ ့ေရာဂါတစ္မ်ိဳး ခံစားရႏိုင္ပါတယ္။ ပီလာဂယာဆိုတဲ ့စကားလံုးဟာ အီတလီဘာသာစကားက ဆင္းသက္လာတာျဖစ္ျပီး “ၾကမ္းတမ္းေသာ အေရျပား”လို႕ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ဒီေရာဂါကို ၁၇၃၅ ခုႏွစ္အတြင္း စပိန္သမားေတာ္တစ္ဦးက ပထမဆံုးေတြ႕ရွိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပီလာဂယာဆိုတာ ေရာဂါသံုးခုစုေပါင္းထားျခင္းပါ။ 3D လို႕ အတိုေကာက္ မွတ္သားေလ့ရွိပါတယ္။ ဘာေတြလဲဆိုေတာ့ Dermatitis လို႕ေခၚတဲ့ အေရျပားေရာင္ယမ္းတာ၊ diarrhea လို႕ေခၚတဲ့ ၀မ္းေလွ်ာတာ၊ Dementia လို႕ေခၚတဲ့ သတိေမ့ေလ်ာ့ မွတ္ဥာဏ္ခ်ိဳ႕ယြင္းတာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မကုသဘဲ ထားပါက အသက္ေသဆံုးျခင္းအဆင့္ထိ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။
ပီလာဂယာေရာဂါလကၡဏာ(taken from Kumar & Clark’s Textbook)
            ၁၉၃၇ ခုႏွစ္ေရာက္ရွိမွပဲ ႏိုင္ရာစင္ဟာ ပီလာဂယာေရာဂါကုိ ကုသႏုိင္တယ္ဆိုတာ ေလ့လာေတြ႕ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ပီလာဂယာေရာဂါျဖစ္မယ္ဆိုရင္ အေရျပားဟာ အက္ကြဲေယာင္ယမ္းေနပါမယ္။ ေနေရာင္ျခည္နဲ႕ ထိေတြ႕တဲ့ ေနရာေတြမွာ အေရာင္ေတြေျပာင္းလဲလာပါမယ္။ ပါးစပ္နဲ႕ အစာလမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္မွာရွိတဲ့ အေပၚယံလႊာ ေရာင္ယမ္းပ်က္စီးျပီး ေသြးယိုစီးမႈ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
            အရက္ေသာက္တဲ့သူေတြနဲ႕ ေျပာင္းဖူးတစ္မ်ိဳးတည္းကုိသာ အေျခခံစားသံုးတဲ့ အာဖရိက၊ တရုတ္နဲ႕ အိႏၵိယ ႏိုင္ငံေတြမွာ ႏိုင္ရာစင္ ခ်ိဳ႕တဲ့တာေတြကို အမ်ားဆံုး ေတြ႕ရွိရတတ္ပါတယ္။
ႏိုင္ရာစင္ဓါတ္ၾကြယ္၀တဲ့ အစားအစာေတြကေတာ့ အသား၊ ငါး၊ ဒိန္ခ်ဥ္၊ အာလူး၊ ပဲနီေလး အစရွိတာေတြျဖစ္ပါတယ္။ မိႈဟာလည္း ႏိုင္ရာစင္ ေပါမ်ားတဲ ့အစားအစာတစ္ခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ေန႕တာ ႏိုင္ရာစင္ လိုအပ္ခ်က္ကေတာ့ ၂၀ မီလီဂရမ္ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လို႕ ပီလာဂယာ ေရာဂါကုိ ကုသဖို႕ဆိုရင္ေတာ့ ႏုိင္ရာစင္ လိုအပ္ခ်က္ဟာ ပံုမွန္ထက္ ဆယ္ဆ၀န္းက်င္ခန္႕ မ်ားျပားေနႏိုင္ပါတယ္။ အစားအစာကေန ရရွိတဲ့ ႏိုင္ရာစင္ဓါတ္ဟာ လိုအပ္တာထပ္ ပိုမို စားသံုးမိေပမယ့္လည္း ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး မရွိေစႏုိင္ဘူးလို႕ ဆိုပါတယ္။ ယေန႕ေခတ္ ေလ့လာခ်က္မ်ားအရ ႏိုင္ရာစင္ျဖည့္စြက္ေဆး၀ါးမ်ားဟာလည္း အဆီက်ေစႏုိင္တယ္လို႕ အဆိုျပဳထားလ်က္ရွိပါတယ္။

Vitamin B5

            ဗီတာမင္ ဘီဖိုက္ကို ပန္တိုသနစ္အက္ဆစ္(Pantothenic acid) လို႕လည္း ေခၚေ၀ၚပါတယ္။ pant ဆိုတဲ ့ စကားလံုးဟာ ဂရိဘာသာစကား “ ေနရာတုိင္းတြင္ရရွိႏိုင္ေသာ” လို႕ အနက္ေဆာင္ပါတယ္။ အမွန္တကယ္လည္း ဟုတ္ပါတယ္။ ဘယ္အစားအစာမဆို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ပန္တိုသနစ္အက္ဆစ္ ပါ၀င္ေနေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႕လည္း ပန္တိုသနစ္အက္ဆစ္ ခ်ိဳ႕တဲ့တဲ့ လကၡဏာကုိ လူေတြမွာ ေတာ္ရံုတန္ရံု ေတြ႕ရေလ့မရွိပါဘူး။
            ပန္တိုသနစ္အက္ဆစ္ဟာ ကာဘိုဟိုက္ျဒိတ္၊ အဆီနဲ႕ ဆဲလ္ေတြရဲ႕ ဇီ၀ျဖစ္ပ်က္မႈအတြက္ အေရးပါလွတဲ ့ ဗီတာမင္တစ္မ်ိဳးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
            ပန္တိုသနစ္အက္ဆစ္ခ်ိဳ႕တဲ့မယ္ဆုိရင္ေတာ့ အထက္ပါ ဇီ၀လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ပ်က္စီးျပီး  စိတ္ဓါတ္က်တာ၊ ၾကြက္တက္တာ၊ ထံုတာ က်င္တာ အစရွိတာေတြ ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ပန္တိုသနစ္အက္ဆစ္ အမ်ားဆံုးပါ၀င္တဲ့အစားအစာေတြကေတာ့ အသည္း၊ ၾကက္ဥ၊ ေကာက္သီးႏွံနဲ႕ အျခားဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

Vitamin B6

          ဗီတာမင္ဘီစစ္ဟာ ေသြးနီဥ ဖြဲ႕စည္းရာတြင္ ကူညီထမ္းေဆာင္ေပးပါတယ္။ အာရံုေၾကာအခ်က္အလက္မ်ား မ်ားအတြက္ အေရးပါသလို အမိုင္ႏိုအက္စစ္ ဖြဲ႕စည္းဖို႕အတြက္လည္း ဗီတာမင္ဘီစစ္ကုိ လိုအပ္ပါတယ္။
            တစ္ေန႕တာ လိုအပ္ခ်က္ကေတာ့ ၂ မီလီဂရမ္မွ် ျဖစ္ျပီး လူသားေတြမွာ ခ်ိဳ႕တဲ့တာကုိ သိပ္မေတြ႕ရွိရတတ္ပါဘူး။ ဗီတာမင္ဘီစစ္ ခ်ိဳ႕တဲ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ခႏၶာကုိယ္အစိတ္အပိုင္းမ်ားရဲ႕  အေပၚယံအလႊာေတြ  ပ်က္စီးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏွလံုးေရာဂါ ျဖစ္ပြါးဖို႕ အလားအလာမ်ားတယ္လို႕လည္း ဆိုထားပါေသးတယ္။ တစ္ႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္ေတြမွာေတာ့ ဗီတာမင္ဘီစစ္ခ်ိဳ႕တဲ့မယ္ဆိုရင္ ၀မ္းေလွ်ာတာ၊ တက္တာ၊ ေသြးအားနည္းတာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ တီဘီေဆးေသာက္ေနတဲ့ လူနာေတြမွာ ဘီတာမင္ဘီစစ္ ခ်ဳိ႕တဲ့ ႏုိင္ပါတယ္။
            ဗီတာမင္ဘီစစ္ျဖည့္စြက္ေဆး ပမာဏမ်ားမ်ားဟာ ဆီးခ်ိဳေၾကာင့္အာရံုေၾကာအားနည္းတဲ ့ေရာဂါ၊ စိတ္ကစဥ့္ကလ်ားျဖစ္တဲ ့ေရာဂါနဲ႕ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဓမၼတာမလာမီ ျဖစ္ေပၚတဲ ့ေရာဂါလကၡဏာစုေတြအတြက္ အသံုးျပဳႏုိင္တယ္လို႕ ဆိုထားပါတယ္။
            ဗီတာမင္ဘီစစ္ပမာဏ လိုအပ္တာထက္ ပိုမိုေသာက္သံုးမိပါက ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး ေဘးဥပဒ္မျဖစ္ေစႏိုင္ဘူးဆိုေပမယ့္ ရံဖန္ရံခါ ထံုတာက်င္တာ၊ လမ္းေကာင္းေကာင္းမေလွ်ာက္ႏုိင္တာ၊ အလင္းေရာင္ကုိ ေကာင္းေကာင္းမၾကည့္ႏိုင္တာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

Vitamin B7

          ဒီဗီတာမင္ကို ဘိုင္အိုတင္ (Biotin) ဟူ၍ ေခၚဆိုေလ့ရွိပါတယ္။ ေရွးယခင္ကေတာ့ Vitamin H လို႕ ေခၚဆိုခဲ့ဖူးပါတယ္။ H ဆိုတာကေတာ့ ဂ်ာမန္စကားလံုး haar und haut  ဆိုတာကို ကုိယ္စားျပဳတာျဖစ္ျပီး “ဆံပင္ႏွင့္ အေရျပား”HံံH
လို႕ အဓိပၸါယ္ေဆာင္ပါတယ္။
            ဘိုင္အိုတင္ခ်ိဳ႕တဲ့မယ္ဆိုရင္ ဆံပင္ေတြပါးမယ္၊ ကၽြတ္မယ္၊ အေရာင္ေတြမြဲေျခာက္ေနပါမယ္။ အေရျပားဟာလည္း အနီစက္ေတြေပၚျပီး အေရျပား က်န္းမာေရးကို ပ်က္စီးေစႏိုင္ပါတယ္။ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႕အမွ် ပ်ိဳ႕တာ၊ အန္တာ၊ ထံုက်င္တာ၊ ခုခံအားေတြက်ဆင္းလာတာေတြ ခံစားရတတ္ပါတယ္။
            အသည္း၊ ေကာက္သီးႏွံ၊ ၾကက္ဥနဲ႕ အျခားအစားအစာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား မွာ ဘိုင္အိုတင္ ပါ၀င္ပါတယ္။ လူ႕ခႏၶာကုိယ္ အူမၾကီးမွာရွိတဲ့ ဘက္တီးရီးယားေတြဟာလည္း ဘိုင္အိုတင္ပမာဏ အနည္းငယ္ကို ဖြဲ႕စည္းထုတ္လုပ္ႏိုင္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ၾကက္ဥမွာ ဘိုင္အိုတင္ဓါတ္ပါ ၀င္တယ္ဆိုေပမယ့္ အစိမ္းလိုက္ ေသာက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ၾကက္ဥမွာပါ၀င္တဲ့ avidin ဆိုတဲ ့ပရိုတင္းတစ္မ်ိဳးဟာ အူထဲမွာ ဘိုင္အိုတင္ စုပ္ယူမႈကုိ ေလ်ာ့က်ေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၾကက္ဥကုိ က်က္ေအာင္ခ်က္လိုက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီပရိုတင္းျပိဳကြဲသြားျပီး ပံုမွန္အတိုင္း ဘိုင္အိုတင္ဓါတ္ကို ေကာင္းစြာ စုပ္ယူႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ အစာအာဟာရ မွ်တေအာင္ မစားတဲ့သူေတြ၊ အတက္က်ေဆးေတြ စြဲေသာက္ေနရတဲ့သူေတြမွာ ဘိုင္အိုတင္ ဓါတ္ ေလ်ာ့နည္းႏုိင္ပါတယ္။

Folic Acid

Vitamin B9၊ vitamin M စသည္ျဖင့္ နာမည္ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေပမယ့္ ေဖာလစ္အက္ဆစ္လုိ႕သာ လူသိမ်ားၾကပါတယ္။ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ၾကြယ္၀တဲ ့အစားအစာေတြကေတာ့ လိေမၼာ္သီး၊ စေတာ္ဘယ္ရီ စတဲ ့ အသီးအႏွံေတြ၊ ဟင္းႏုႏြယ္လိုမ်ိဳး အစိမ္းရင့္ေရာင္ ဟင္းရြက္ေတြနဲ႕ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ေန႕တာ လိုအပ္ခ်က္ကေတာ့ အနည္းဆံုး ၄၀၀ မိုက္ခရိုဂရမ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ္၀န္သည္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာေတာ ့ဒိထက္မက ပိုမိုလိုအပ္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ရဲ႕ ပထမ၁၂ ပတ္မွာ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ ျဖည့္စြက္ေဆး၀ါးမ်ား စားသံုးေပးမယ္ဆိုရင္ ရင္ေသြးသေႏၶသားမွာ ဦးေႏွာက္ႏွင့္ အာရံုေၾကာမၾကီး မဖြံ႕ျဖိဳးမႈကုိ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ် ကာကြယ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။
ေဖာလစ္အက္ဆစ္ဟာ အပူကို အရမ္းေၾကာက္ပါတယ္။ ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္ေတြအရ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြကုိ အခ်ိန္ၾကာျမင့္ေအာင္ ခ်က္ျပဳတ္မယ္ဆိုရင္ ေဖာလက္အက္ဆစ္ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေတာင္ ေပ်ာက္ပ်က္ဆံုးရံႈးႏိုင္တယ္လို႕ ဆိုထားပါတယ္။ အရက္ေသာက္တဲ့သူေတြမွာလည္း ေဖာလက္အက္ဆစ္ ခ်ိဳ႕တဲ့ႏိုင္ပါတယ္။ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ဟာ ေသြးနီဥဆဲလ္မ်ား ၾကီးထြားေစရန္ ပါ၀င္ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးပါတယ္။ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ ခ်ိဳ႕တဲ့ရင္ ေသြးအားနည္ေရာဂါ ခံစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
Vitamin B12



ဒီဗီတာမင္ကုိေတာ့ ဘက္တီးရီးယားေတြကသာ ဖြဲ႕စည္းႏုိင္ပါတယ္။ အသားငါးနဲ႕ ႏို႕ထြက္ပစၥည္းေတြကေနသာ B12 ကုိ ရရွိႏုိင္ျပီး ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြ၊ သစ္သီး၀လံေတြမွာေတာ့ B12 မပါ၀င္ပါဘူး။ B12 ဟာ ေသြးနီဥဆဲလ္မ်ား ျဖစ္ေပၚဖို႕နဲ႕ ၾကီးထြားရွင္သန္ဖို႕အတြက္ အေရးပါလွတဲ ့ဗီတာမင္တစ္မ်ိဳးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ B12 ခ်ိဳ႕တဲ့ရင္ေတာ့ ေသြးအားနည္းေရာဂါ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။
အစာအိမ္နဲ႕ အူလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ေရာဂါျပႆနာေတြ ရွိတတ္သူေတြမွာ B12 ခ်ိဳ႕တဲ့ေနႏုိင္ပါတယ္။ သက္သက္လြတ္စားသူေတြမွာလည္း B12 ခ်ိဳ႕တဲ့ေကာင္း ခ်ိဳ႕တဲ့ႏုိင္တဲ့အတြက္ ျဖည့္စြက္ေဆး၀ါးမ်ား စားသံုးသင့္လွပါတယ္။ တစ္ေန႕တာအတြက္ B12 လိုအပ္ခ်က္ကေတာ့ အနည္းဆံုး ၃ မိုက္ခရိုဂရမ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဗီတာမင္ေတြဟာ ခႏၶာကုိယ္သက္ရွင္လႈပ္ရွားဖို႕အတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ အရာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အစာအာဟာရ မမွီ၀ဲဘဲ သက္ရွိေတြဟာ အသက္ရွင္လို႕ မရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႕ မိမိတို႕ တစ္ေန႕တာ စားသံုးလိုက္တဲ ့ အစားအစာေတြထဲမွာ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္တဲ ့ဗီတာမင္ ပမာဏေတြ အခ်ိဳးက်က် ပါ၀င္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အစာလည္းေဆး၊ ေဆးလည္းအစာဆိုသလို ဗီတာမင္ၾကြယ္ အစားအစာမ်ားကို အာဟာရျပည့္ေအာင္ စားသံုးမွသာ ကာယသုခ၊ စိတၱသုခနဲ႕ ျပည့္စံုႏိုင္မယ္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း ဆႏၵျပဳ ေရးသားလိုက္ရပါတယ္။

ေလးစားစြာျဖင့္..

ေဒါက္တာေအာင္ (29.10.2011)