ဗုဒၶဘာသာ နွင္႔ စိတ္ပုတီး

မိဖုရားေစာလံုႏွင့္ စိပ္ပုတီး

သို႔ရာတြင္ စာေရးသူ လက္မွမ္းမီသေလာက္ ေလ့လာၾကည့္ရာပုဂံေခတ္၊ သကၠရာဇ္ (၆၁၇) ခုႏွစ္တြင္ နန္းတက္ေသာ နရသီဟပေတ့မင္း ( မင္းေခြးေခ်း ) လက္ထက္တြင္ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာတို႔ စိပ္ပုတီးကို ဘာသာေရးအသံုးအေဆာင္အျဖစ္ အသံုးျပဳေနၾကျပီျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရ၏။ အတန္ငယ္ခ်ဲ႔၍ ဆိုဦးအံ႔။

ပုဂံျပည္ နရသီဟပေတ့မင္းကား အစားအေသာက္ၾကဴးရံုမက အေပ်ာ္အပါးလည္း ၾကဴး၏။ ေႏြလေရာက္သည့္အခါ ေရဖ်န္းကစားေလ့ရွိ၏။ ထိုအခါတြင္ နန္းေတာ္မွ ျမစ္ဆိပ္အထိ အရိပ္ႀကီးစြာေဆာက္လုပ္ျပီးလွ်င္ လူမျမင္ရေအာင္ ကာရံျပီးမွ ျမစ္ဆိပ္တြင္လည္း မင္းတဲလံုျခံဳစြာေဆာက္၍ မိဖုရားေမာင္းမမိႆံတို႔ႏွင့္ တဲတန္းဥမင္ျဖင့္ ၾကြေတာ္မူကာ ေရကစားေတာ္မူေလ့ရွိ၏။ ေရကစားသည့္ေန႔တေန႔တြင္ ေမာင္မငယ္တေယာက္အား မိဖုရားေစာလံုကို မ်က္စိ မ်က္ႏွာ ဦးဆံတို႔ကိုပါ ရႊဲရႊဲစိုေအာင္ မင္းႀကီးက ေရပက္ခိုင္း၏။

ထိုအခါ မိဖုရားေစာလံုသည္ က်ီစယ္သည္ကို သည္းမခံႏိုင္ဘဲ အရွက္ႀကီးရွက္၍ အမ်က္ႀကီးကာ ဘုရင္ႀကီးအေပၚတြင္ စိတ္အနာႀကီး နာသြားခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မင္းႀကီး၏စားေတာ္၌ ေဆးထည့္ျပီး မိဖုရားငယ္ ရွင္ေမာက္အား ေစာေမာက္-ငါ ေနမေကာင္း၊ ငါ့ကိုယ္စား မင္းႀကီးကို စားေတာ္ဆက္ပါေခ်-ဟု စားေတာ္ဆက္ခိုင္း၏။

မင္းႀကီးသည္ စားေတာ္ေခၚအံ႔ဆဲဆဲတြင္ ေအာက္က ေခြးေခ်၍ စားေတာ္မေခၚေသးဘဲ ေခြးကိုေကၽြး၏။ ေခြးလည္း စားေသာခဏ၌ ေသသြား၏။ မင္းႀကီးသည္ ရွင္ေမာက္ကိုေမးစစ္ေတာ္မူရာ မိဖုရားေစာလံုက သူေနမေကာင္း ျဖစ္ေန၍ သူ႔ကိုယ္စား စားေတာ္ဆက္ပါ-ဟု ေစခိုင္း၍ စားေတာ္ဆက္ရေၾကာင္း ေလွ်ာက္တင္၏။

မင္းႀကီးသည္ ေစာလံုကို ေခၚေတာ္မူ၍ စစ္ေမးေတာ္မူရာ မိဖုရားေစာလံုက

ဟဲ့-ပန္းပြတ္သည္ ေျမး၊ နင့္ကို ငါ လုပ္ေကၽြးေမြးျမဴ၍ ငါ့ကို နင္သူေကာင္းျပဳလွ်င္ ဤသို႔ မိဖုရားအျဖစ္ေရာက္ျပီးမွ ငါ့အား အမ်ားတကာေရွ႔တြင္ တကုိယ္လံုး ရႊဲရႊဲစိုေအာင္ ေမာင္းမငယ္ကို ေရႏွင့္ပက္ခိုင္းတဲ့အတြက္ နင့္ကို ငါမုန္း၍ သတ္သည္- - - - ဟု မကြယ္မေထာင့္ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ပင္ သံေတာ္ဦးတင္လိုက္သတဲ့။

ထိုအခါ မင္းႀကီးသည္ ပန္းပဲတေထာင္ကို ေခၚေတာ္မူ၍ သံက်ပ္စင္ျပဳလုပ္ကာ မိဖုရားေစာလံုကို သံက်ပ္တင္ေလ-ဟု အမိန္႔ခ်မွတ္လိုက္သည္။ မိဖုရားေစာလံုသည္ မင္းႀကီး၏အမိန္႔ကို သိရွိရသည့္အခါ သူသတ္တို႔ကို တံစိုးလက္ေဆာင္ ေရႊေငြမ်ားစြာေပး၍ ခုရက္ၾကာေအာင္ သံက်ပ္စင္ကို လုပ္ေစသည္။ သံက်ပ္စင္လုပ္ေနသည့္ ခုရက္တြင္ ေန႔ညပတ္လံုး သီတင္းသီလေဆာက္တည္၍ အဘိဓမၼာတရားေတာ္ကို နာသည္။ ဣတိပိ ေသာ ဘဂ၀ါ၊ သြကၡာေတာ၊ သုပၸဋိပေႏၷာ အစရွိေသာ ရတနာသံုးပါး၏ ဂုဏ္ေတာ္ ေက်းဇူးေတာ္မ်ားကို ေအာက္ေမ့လ်က္ ပုတီးစိပ္သည္။

ခုရက္ေစ့၍ သံက်ပ္စင္ႀကီး ျပီးစီးသည့္အခါ သူသတ္သမားတို႔က ေလ်ာက္ပတ္ေျခငံေသာစကားျဖင့္ အရွင္ေျမာက္သားေတာ္-အမ်က္ေတာ္ႀကီးလွသည္၊ လာေတာ္မူေလာ့-ဟု ေခၚၾက၏။ ထိုအခါ မိဖုရားေစာလံုသည္ ရတနာသံုးပါးဂုဏ္ကို ေအာက္ေမ့လ်က္ ပုတီးစိပ္ကာ ရဲရဲေတာက္ေလာင္ေနသည့္ သံက်ပ္စင္ထက္သို႔ တက္သည္။

မိဖုရားေစာလံု သံက်ပ္စင္ေပၚေရာက္သည္ႏွင့္ တျပိဳင္နက္ ရဲရဲညီးညီးေတာက္ေလာင္ေနသည့္ မီးႀကီးသည္ ရုတ္ခ်ည္းျငိမ္း၍ သြားေလ၏။

ဤကဲ့သို႔ ရတနာသံုပါးတို႔၏ ဂုဏ္ေတာ္ေက်းဇူးေတာ္မ်ားကို အာရံုျပဳကာ ပုတီးစိပ္ ပြားမ်ားေနသည့္အတြက္ သံုးႀကိမ္သံုးခါ မီးမ်ားျငိမ္းျပီးသည့္အခါမွ ငါသည္ ခဏခ်င္း ကၽြမ္း၍ ေပ်ာက္ပါေစ၊ ငါေတာင္းသည့္ဆုအတိုင္း ျပည္ပါေစ-ဟု အဓိ႒ာန္ျပဳလိုက္မွ မီးေလာင္ကၽြမ္းကာ ေသဆံုးသြားရသည္ဟု မွန္နန္းရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး၌ လာရွိသည္။

ေရွးျမန္မာႀကီးမ်ားႏွင့္ စိပ္ပုတီး

ဤမိဖုရားေစာလံု၏ အျဖစ္အပ်က္ကိုၾကည့္လွ်င္ စိပ္ပုတီးကို ပုဂံေခတ္ကပင္ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာတို႔ ဘာသာေရးအသံုးအေဆာင္ ပစၥည္းတခုအျဖစ္ အသံုးျပဳေနၾကျပီျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ စိပ္ပုတီးႏွင့္ ပြားမ်ားေသာ ဗုဒၶါႏုႆတိဘာ၀နာ စသည္တို႔သည္ အလြန္အက်ိဳးရွိ တန္ခိုးရွိေၾကာင္း ေတြ႔ရ၏။

ေရွးေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာႀကီးတို႔သည္ တႏၲရ မႏၲရ ဂိုဏ္းတို႔နည္းကို အတုယူျပီး မိမိတို႔ ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာအရ ဘုရားဂုဏ္စသည့္ ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို ပြားမ်ားၾကသည့္ေနရာမွာ ဂုဏ္ေတာ္အေရအတြက္ကိုလည္း သိရ၊ စိတ္လည္း တည္ျငိမ္သင့္သေလာက္ တည္ျငိမ္မႈလည္း ရေအာင္ စိပ္ပုတီးကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္ဟု ယံုၾကည္ရသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို ပြားမ်ားရာ၌သာ မဟုတ္၊ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱ ဟူေသာ လကၡဏာယာဥ္သံုးပါးကို ဆင္ျခင္သည့္အခါတို႔မွာ စိပ္ပုတီးကို တိုးခ်ဲ႔အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္။

အင္း၀ေခတ္ဦးပိုင္းတြင္ စစ္ကိုင္းေတာင္ ပုညရွင္ေစတီအနီးတြင္ ေရငံုဘုန္းေတာ္ႀကီးေခၚ ဆရာေတာ္တပါးရွိ၏။ က်မ္းဂန္တတ္၍ တရားဘာ၀နာ စီးျဖန္းေနကာ တေန႔ စာသံုး၀ါ ပို႔ခ်အျပီးတြင္ စကားေျပာမိမည္စိုး၍ ေရငံုေနေသာေၾကာင့္ ေရငံုဘုန္းႀကီးဟု ေခၚသည္။ ထိုဘုန္းေတာ္ႀကီးသည္ သံဃာ့ပရိသတ္တခု၌ ပုတီးစိပ္မႈႏွင့္စပ္၍ သံဃာ့မေထရ္ႀကီးမ်ား အခ်င္းခ်င္းစကားလက္ဆံုက်ေန
ၾကရာ တေန႔လွ်င္ ပုတီးအပတ္ တေထာင္ရတယ္၊ တေသာင္းရတယ္၊ စသည္ျဖင့္ ေျပာေနၾကသည္ကို ၾကားသိရ၍ တို႔မ်ား အသက္ရွစ္ဆယ္ေက်ာ္ပါျပီ။ တသက္လံုး စိပ္လာတာ အခုမွ ပုတီး-ေလးလံုးပဲ ရေသးတယ္။ ဟု မိန္႔ေတာ္မူသတဲ့။

ဗုဒၶါႏုသတိ၊ ေမတၱာ၊ အသုဘႏွင့္ မရဏာႏုႆတိ ေခၚ စတုရာရကၡ ( အေစာင့္တရား ) ေလးပါးကို ပြားမ်ားေနေၾကာင္း ဆိုလိုဟန္ရွိ၏။ ဤသို႔ အင္း၀ေခတ္၌လည္း စိပ္ပုတီးကို အသံုးျပဳလ်က္ ရွိေနၾကေပသည္။

ဂါထာမႏၲန္စသည့္ ေလာကီပညာရပ္မ်ား ထြန္းကားခဲ့သည့္ ဒုတိယအင္း၀ေခတ္ေခၚ ေညာင္ရမ္းေခတ္၌လည္း ေညာင္ရမ္းမင္းတရားႀကီးသည္ ေလာကီပညာအရာ ေက်ာ္ၾကားေတာ္မူေသာ ဗားမဲ့ဆရာေတာ္ႀကီးကို ကိုးကြယ္သကဲ့သို႔ ရမည္းသင္းမင္းကလည္း ေရနဲနတ္စက္ေရာင္ ဆရာေတာ္ကို ကိုးကြယ္ခဲ့ၾက၏။

ထိုေခတ္တြင္ ဂါထာမႏၲန္မ်ား ေခတ္စားေနသည့္အတြက္ ဂါထာမႏၲန္မ်ားကို (၃၇)အုပ္ ရြတ္မႈ၊ အႀကိမ္ (၁၀၀၀) ရြတ္ဆိုမႈမ်ား ရွိခဲ့ရာ ထိုရြတ္ဆိုမႈမ်ား၌လည္း အေရအတြက္သိေအာင္ စိပ္ပုတီးကိုပင္ အသံုးျပဳခဲ့ၾကဟန္ ရွိေပသည္။ ကုန္းေဘာင္ေခတ္မတိုင္မွီတြင္ စိႏၲေက်ာ္သူ ျပဳစုခဲ့သည့္ က၀ိလကၡဏသတ္ပံုက်မ္း-၌လည္း ပုတီးလည္းစိပ္၊ မာန္ကိုႏွိပ္၊ သိပ္သိပ္သည္းသည္းပင္-ဟု စပ္ဆိုခဲ့သည္ကိုလည္းေကာင္း၊

ဘိုးေတာ္မင္းတရား လက္ထက္တြင္ တြင္းသင္းမင္းႀကီး စပ္ဆိုခဲ့သည့္ မဟာဇနကပ်ိဳ႔တြင္= ဆယ္စံုကမၼ၊ ပထေျမာက္ျမား၊ ဘိညာဥ္ငါးႏွင့္၊ ရွစ္ပါးသမာပတ္၊ မလြတ္ရမႈ၊ လုလႅျပဳ၍၊ ဂရုကတ၊ ေန႔ညသိပ္သိပ္၊ ပုတီးစိပ္သို႔၊ ႏွိပ္ႏွိပ္ကြပ္ကြပ္၊ သတိၾကပ္လ်က္--- ဟု ဆိုခဲ့သည္ကိုလည္းေကာင္း ေထာက္ဆပါက ထိုေညာင္ရမ္းေခတ္၊ ကုန္းေဘာင္ေခတ္တို႔၌လည္း စိပ္ပုတီးအသံုး တြင္က်ယ္ေနေၾကာင္း သိရွိရေပသည္။

ေနာက္ပိုင္းတြင္ စိပ္ပုတီးသည္ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာတို႔ အမ်ားသံုး လက္စြဲပစၥည္းအထိ အသံုးတြင္က်ယ္လာခဲ့ေပသည္။ ေက်ာင္းသို႔ ဥပုသ္ေစာင့္သြားၾကသည့္အခါ လူတိုင္းမွာပင္ စိပ္ပုတီးပါၾကသည္။ အယုတ္ဆံုးအားျဖင့္ ရွင္ျပဳသည့္အခါ၌ပင္ ပရိကၡရာ ရွစ္ပါးတြင္ စိပ္ပုတီးမပါေသာ္လည္း ဆြမ္း၊ သကၤန္း၊ ေက်ာင္း၊ ေဆးတို႔ကို သံုးေဆာင္သည့္အခါ ရွင္သာမေဏတို႔ ပဋိသခၤါ ေယာနိေသာ စသည္ျဖင့္ ဆင္ျခင္ရာတြင္ စိပ္ပုတီးျဖင့္ ဆင္ျခင္ရန္ စိပ္ပုတီးကိုပါ သပိတ္ထဲထည့္ေပးၾကရ၏။

သာသနာေတာ္တြင္ ထိုပဋိသခၤါ ေယာနိေသာ ေလးပုဒ္ကို ပုတီးစိပ္ ၄-ပုဒ္ဟု သံုးစြဲေနၾကသည္အထိ တြင္က်ယ္လ်က္ ရွိေနေပသည္။ ၀ိပႆနာတရား ျပန္႔ပြားလာေသာ ယခုအခ်ိန္၌မူ စိပ္ပုတီးကိုင္သူ လူႀကီးမ်ား ေလ်ာ့ပါးသြားျပီး လူငယ္ လူလတ္ပိုင္းတို႔သာ ပုတီးအကိုင္မ်ားသည္ကို ေတြ႔ရေပသည္။

အျခားဘာသာပိုင္ စိပ္ပုတီးကို ျမန္မာေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔ သံုးစြဲသင့္၊ မသုံးစြဲသင့္ကို ေ၀ဖန္စိစစ္ေသာအားျဖင့္ ဤေဆာင္းပါးကို နိဂံုးခ်ဳပ္ပါမည္။ ရွင္ေတာ္ဗုဒၶသည္ ေကသမုတၱိေခၚ ကာလာမသုတ္၌ မည္သည့္အယူ၀ါဒ၊ မည္သည့္တရားကို မဆို တဆင့္စကား ၾကားရံုမွ်ျဖင့္ ၀ါ-အစဥ္အဆက္ က်င့္သံုးလာကာမွ်ျဖင့္ လက္မခံလင့္ဦး။ ဒီတရားသည္ အကုသိုလ္ျဖစ္သလား၊ အျပစ္ရွိသလား၊ ပညာရွိတို႔ ကဲ႔ရဲ႔ထိုက္သလား၊ ျပဳက်င့္လွ်င္ အစီးအပြားမဲ့၊ ဆင္းရဲးဒုကၡျဖစ္သလား-ဟု စိစစ္ရမည္။ ဒီအတိုင္းျဖစ္လွ်င္ ဒီတရားကို ပယ္စြန္႔ရမည္။ သို႔မဟုတ္ ဒီတရားသည္ ကုသိုလ္ျဖစ္သလား၊ အျပစ္ကင္းသလား၊ ပညာရွိတို႔ ခ်ီးက်ဴးသလား၊ ျပဳက်င့္လွ်င္ ခ်မ္းသာစီးပြားျဖစ္သလား-ဟု စိစစ္ရမည္။ ဒီအတိုင္းျဖစ္လွ်င္ ဒီတရားအတိုင္း က်င့္သံုးရမည္ဟု လမ္းညႊန္ေဟာၾကားထား၏။

စိပ္ပုတီးကို သံုးစြဲေကာင္းသလား

ထိုလမ္းညႊန္ခ်က္အတိုင္း စိပ္ပုတီးသံုးစြဲမႈကို စိစစ္လွ်င္ စိပ္ပုတီးသံုးစြဲျခင္းသည္ ကုသိုလ္ျဖစ္သည္။ အျပစ္ကင္းသည္။ ပညာရွိတို႔ ခ်ီးက်ဴးသည္။ ခ်မ္းသာစီးပြားျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာတို႔ စိပ္ပုတီးကို သံုးစြဲေကာင္းပါသည္။

အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ တရားရိပ္သာသို႔ မ၀င္ႏိုင္ေသးသူမ်ားအဖို႔ အိမ္၊ ဓမၼာရံု၊ ဘုရားေက်ာင္း၊ ဥပုသ္ဇရပ္ စသည္တို႔၌ ဗုဒၶႏုႆတိစေသာ အႏုႆတိဘာ၀နာ၊ ေမတၱာဘာ၀နာ စသည္တို႔ကို စိပ္ပုတီးျဖင့္ ပြားမ်ားအားထုတ္လွ်င္ အခ်ိန္ကို အခ်ည္းႏွီးကုန္လြန္ေစမည့္အစား ကုသိုလ္မ်ားစြာ ရပါသည္။ စိတ္တည္ၾကည္မႈ သမာဓိလည္း ရသင့္သေလာက္ ရပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မိဖုရားေစာလံုကို အားက်ျပီး စိပ္ပုတီးကိုခ်ည္း စိပ္မေနသင့္ပါ။ ယခုလို ၀ိပႆနာတရားမ်ား ျပန္႔ပြားေနခ်ိန္တြင္ ပုတီးလြတ္ကာ ၀ိပႆနာစခန္းသို႔ တက္လွမ္းသင့္ၾကပါသတည္း။